به نقل از «آنا»

نسبت میان علم و فلسفه

تاریخ انتشار: ۲۸ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۳۵۴۴۵

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، هر شاخە علمی دارای بنیان‌هایی فلسفی است که ارتباطات میان‌رشته‌ای بر اساس همین بنیان‌ها ایجاد می‌شود.

الناز شیری (مدیر گروه علمی تخصصی جامعه‌شناسی نظری) و فرهاد بیانی (مدیر گروه علمی تخصصی جامعه‌شناسی علم، معرفت و فناوری) در مقاله‌ای با عنوان «بنیادها و تحوالت فلسفی جامعه‌شناسی در ایران» به این موضوع پرداخته‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

* وابستگی علم به فلسفه با توجه به بنیان‌های فلسفی

علم و فلسفه از ابتدای پیدایش انسان و حیات انسانی وجود داشته‌اند و ارتباط این دو با یکدیگر، استقلال معرفتی آنها را زیر سوال نمی‌برد

این پژوهشگران در این مقاله می‌نویسند بنیان‌های فلسفی نه تنها وابستگی علم به فلسفه را تأیید نمی‌کند بلکه بیانگرچند نکتە اساسی و مهم است:

نخست آنکه، علم و فلسفه از ابتدای پیدایش انسان و حیات انسانی وجود داشته‌اند و ارتباط این دو با یکدیگر، استقلال معرفتی آنها را زیر سوال نمی‌برد. دوم بنیان‌های فلسفی در علوم بخصوص علوم انسانی و اجتماعی مانند جامعه‌شناسی نشان می‌دهد که معرفت علمی و معرفت فلسفی هر دو در راستای بهبود زندگی انسانی به بقای خود ادامه داده‌اند و قادر هستند بستر‌های مناسبی را برای رشد، توسعه و پیشرفت جوامع انسانی مهیا کنند. سوم، برخالف این که دیدگاهی وجود دارد که معتقد است علم در سده هجدهم از فلسفه جدا شد، اما دیدگاه دیگری با استدلال‌های مستدل وجود دارد که علم و فلسفه از هم جدا بوده‌اند ودر سده هجدهم با افزایش تفکیک‌یافتگی و پیچیده‌تر شدن نظام تقسیم کار اجتماعی، فلاسفه ازدانشمندان جدا شدند.

* رابطه علم و فلسفه در سده هجدهم میلادی

پرسش‌های فلسفی و پرسش‌های علمی با اهداف خاص خود نزد حکمای پیش از سده هجدهم میلادی کاملا تفکیک شده بودند و هر پرسشی به سبک خاص خود پاسخ داده می‌شد

به زعم این نویسندگان یکی از مهمترین پشتوانه‌های این دیدگاه در متون تاریخی مانند سفرنامه‌های جهان‌گردان دیده می‌شود. سند معتبر دیگر، استراتژی پژوهش افرادی مانند بوعلی‌سینا است که در هنگام تفلسف به قیاس و معرفت فلسفی می‌پرداخت و در هنگام آزمایش‌های پزشکی از استقرا استفاده می‌کرد.

به عبارت دقیق‌تر، پرسش‌های فلسفی و پرسش‌های علمی با اهداف خاص خود نزد حکمای پیش از سده هجدهم میلادی کاملا تفکیک شده بودند و هرپرسشی به سبک خاص خود پاسخ داده می‌شد.

* رابطه علم و فلسفه با حیات اجتماعی انسان

این پژوهش بیان می‌کند که با وجود همە این تفاوت‌ها، جهان‌بینی علمی ناشی از تفکری فلسفی است که انسجام درونی و منطقی حاصل از آن در هستی‌شناسی دانشمندان به خوبی ظهور یافته است. این تفکر فلسفی بر اساس بستر‌های اجتماعی، تاریخی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی دست‌خوش تحولاتی شده است، اما رنگ نباخته و هم چنان بنیاد‌های معرفتی و هستی‌شناختی علم را تشکیل می‌دهد.

علاوه بر این، بدون برخورداری از فلسفە زندگی و جهان‌بینی مشخص، ادامە حیات اجتماعی برای انسان میسر نخواهد بود و همین موضوع نشان می‌دهد به‌رغم استقلال علم از فلسفه، پیوند‌های عمیق و ظریفی میان علم و فلسفه وجود دارد.

* ارتباط جامعه‌شناسی در ایران با تحولات فلسفی

شیری و همکارش بر این باورند که تحولات تفکر جامعه‌شناختی در ایران نیز همانند سایرکشور‌های جهان ارتباط متقابلی با تحولات فلسفی در هستی‌شناسی کنشگران اجتماعی دارد و پرداختن به این موضوع از ضرورت‌های علم جامعه‌شناسی است. در ضمن، همسو با دیدگاهی که این فرضیه را رد می‌کند که فلسفه صرفا مبتنی بر یافته‌های ذهنی است و پیوندی با جهان بیرون ندارد.

جمع بندی این مقاله بر این ایده استوار است که پیوند‌های علم و فلسفه نشان می‌دهد که تفکر فلسفی به‌عنوان بنیان‌های فکری جامعه‌شناسی در پیوندی عمیق با جهان بیرون است و تغیرات در بستر‌های اجتماعی و مادی و این‌جهانی به تحولات معرفتی می‌انجامد که ناگزیر فلسفە زندگی هر کنشگری را تحت تاثیر خود می‌گیرد.

 

انتهای پیام/

منبع: آنا

کلیدواژه: جامعه شناسی تحولات فلسفی پژوهش خوان ایران جامعه شناسی علم و فلسفه خاص خود

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۳۵۴۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

استقبال وزارت صنعت امارات از توسعه همکاری‌ فناوری با ایران

معاون وزارت صنعت امارات در بازدید از "آی‌هیت" توانمندی شرکت‌های ایرانی را تحسین کرد و گفت: امارات در حاشیه توافقات بریکس، برای همکاری با ایران در حوزه‌های مختلف صنعت آماده است و به‌دنبال ایجاد سازگاری میان شرکت‌های فناوری امارات و ایران هستیم. - اخبار اجتماعی -

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، هیئت‌های دولتی و تجاری کشور‌های مختلف از جمله قطر، تانزانیا، ترکیه، عمان، امارات، اندونزی و … با حضور در خانه نوآوری و فناوری ایران (آی هیت)در دومین روز نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی جمهوری اسلامی ایران (2024 IRAN EXPO) با توانمندی‌های شرکت‌های دانش بنیان ایرانی آشنا شدند و با مجموعه‌های توانمند بحث و تبادل نظر کردند.

امیرحسین میرآبادی؛ رییس سازمان توسعه همکاری‌های علمی و فناورانه بین‌اللمل معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری در دیدار با معاون وزیر صنعت و فناوری‌های پیشرفته امارات، اظهار کرد: از حدود 40 سال گذشته ما توسعه فناوری رو در ایران آغاز کردیم و قدرت فناوری و چگونگی استفاده از آنرا یافتیم و پس از تشکیل معاونت علمی و فناوری به دنبال آن شاهد به وجود آمدن استارتاپ‌ها بودیم.

رییس سازمان توسعه همکاری‌های علمی و فناورانه بین‌اللمل معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری با تاکید بر اینکه پس از توسعه فناوری به سمت تجاری‌سازی و استفاده از آن حرکت کردیم، گفت: اقتصاد دانش بنیان طبق دستور رئیس جمهور در دستور کار ما قرار گرفت.

به گفته وی، میان ایران و امارات در حوزه‌های مختلفی مانند کشاورزی، هوش مصنوعی و … موقعیت‌های زیادی برای همکاری وجود دارد. 

معرفی ظرفیت‌های صادراتی خراسان شمالی در نمایشگاه اکسپو

میر‌آبادی تصریح کرد: یکی از اهداف ما، ارتباط بیشتر شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های بزرگ و پرسابقه است تا ایده‌ها، فناوری‌ها و تجربیات میان شرکت‌های نوپا و با سابقه به اشتراک گذاشته شود.

رییس سازمان توسعه همکاری علمی و فناورانه بین‌المللی در ادامه آمادگی خود را در راستا فراهم کردن بستر انتقال فناوری، میان ایران و امارات اعلام کرد.

معاون وزارت صنعت امارات نیز طی سخنانی در این دیدار ضمن اعلام خرسندی از حضور در آی‌هیت، توانمندی شرکت‌های ایرانی را تحسین کرد و افزود: امارات در حاشیه توافقات بریکس، برای همکاری با ایران در حوزه‌های مختلف صنعت آماده است و به‌دنبال ایجاد سازگاری میان شرکت‌های فناوری امارات و ایران هستیم.

وی اضافه کرد: در سال‌های اخیر اقدامات خوبی در این زمینه در منطقه صورت گرفته است و در همین راستا ما علاقه داریم تا در حوزه‌های مختلف فناوری نظیر زنجیره تأمین، سرمایه‌گذاری کنیم.

انتهای پیام/